Natuurmonumenten begint na de zomer met het openmaken van oude, verlande petgaten op een oppervlakte van circa 11 hectare in Zwartsluis. Op die plek groeit nu moerasbos dat verwijderd wordt. De werkzaamheden achter de Weteringallee zijn belangrijk voor het behouden van zeldzame natuur in De Wieden. “Petgaten brengen de ontwikkeling van open water naar zeldzaam trilveen op gang. Daarmee blijven het karakteristieke landschap van De Wieden en veel bijzondere dieren en planten behouden”, zegt projectleider Broer Blaauwbroek over de noodzaak van de werkzaamheden die Natuurmonumenten uitvoert in opdracht van provincie Overijssel.

Natuurmonumenten zet met de werkzaamheden eigenlijk het oude werk van de vroegere turfstekers voort. Die zorgden vroeger onbewust voor een uniek en karakteristiek landschap met veel afwisseling tussen water en land. Dit laagveenmoeras en de natuur in de Wieden bestaat bij de gratie van die afwisseling. Opengemaakte petgaten groeien langzaam weer dicht. Eerst krijg je kraggevorming, daarna achtereenvolgens trilveen, hooiland of veenmosrietland en moerasbos. Dit hele cyclische proces kent in elk stadium bijzondere en zeldzame natuur. “Daarop is ons beheer gericht. Doen we niets, dan verandert het gebied op ten duur in een groot moerasbos”, legt Blaauwbroek uit.
Oude, verlande petgaten

Het gaat in feite om het openmaken van oude, verlande petgaten die in de loop van de tijd zijn dichtgegroeid. Ze liggen onder het moerasbos. “Voor het openmaken halen we eerst de bomen weg. Uiteraard niet meer dan strikt noodzakelijk. Provincie Overijssel compenseert deze bomen met nieuw bos op andere locaties”, vertelt Blaauwbroek. Met het openmaken van de oude petgaten achter de Weteringallee start de honderdjarige cyclus opnieuw. Verspreid over De Wieden zijn alle fases uit het verlandingsproces aanwezig. Bijzondere dieren en planten profiteren daarvan.
Beschermen planten en dieren

Eerder voerde Natuurmonumenten in het kader van de Natura2000-herstelmaatregelen ook al een aantal werkzaamheden rondom Zwartsluis uit. Meest recente project was langs de Woldweg richting Sint Jansklooster. Natura2000 is een Europees netwerk van beschermde natuurgebieden. Belangrijk doel van het netwerk is het beschermen van bijzondere dieren en planten. Met veel zeldzame soorten gaat het slecht. De Natura2000-herstelmaatregelen moeten daarin verandering brengen. Ook beschermen ze De Wieden tegen invloeden van buitenaf, zoals de neerslag van stikstof.