De provincie Overijssel stelt in haar Omgevingsverordening vast hoeveel energie er maximaal door middel van windturbines kan worden opgewekt in Overijssel. De gemeente Zwartewaterland maakt zogenoemde ‘programmeringsafspraken’ met de provincie over het maximaal aantal opgewekte Gigawattuur (GWh – een rekeneenheid waarmee je kunt uitrekenen hoeveel gigawatt aan energie per uur geproduceerd wordt). In het aangenomen raadsvoorstel stemt Zwartewaterland in met het plan om 60 GWh in de gemeente op te wekken. De gemeente heeft de kans gehad om een voorkeursgebied daarvoor aan te wijzen en dat is Holten-Genne geworden.

De afspraken tussen de provincie en de gemeente moeten worden gezien in het licht van het gehele ZSDZ-voorkeursgebied. Dit gebied, bestaande uit Zwolle, Staphorst, Dalfsen en Zwartewaterland, kan maximaal 400 GWh gaan opwekken. Zwartewaterland levert hieraan de laagste bijdrage:

Zwolle	150GWH
Staphorst	100GWh
Dalfsen	90GWh
Zwartewaterland	60GWh

Wat is Watt?

Maar hoeveel is dat dan? Om dat te weten is het eerst handig om de energie-eenheden te kennen.

Energie-eenheden:

1 kilowatt (kW) = 1000 watt (W)

1 megawatt (MW) = 1000 kilowatt (kW)

1 gigawatt (GW) = 1000 megawatt (MW)

In 2022 was het gemiddeld verbruik van een woning in Zwartewaterland 2940 kilowattuur (kWh). 1 kWh komt overeen met het energieverbruik van een elektrisch toestel van 1 kilowatt gedurende 1 uur.

De doelstelling is om in 2030 60 gigawattuur (GWh) aan energie op te wekken in Zwartewaterland. 60 GWh is dus hetzelfde als 60.000.000 kWh (omdat 1 GWh = 1.000.000 kWh).

Het aantal en de hoogte van de windmolens liggen open voor de initiatiefvoorstellen, die van 1 april 2025 tot 1 september 2025 kunnen worden ingeleverd. In de berekeningen is voor nu uitgegaan van drie windmolens van elk 20 GWh, maar dit kan nog veranderen.

Veel vragen

Bij alle partijen is het belangrijkste punt: hoe houdt de raad de regie? “Met deze programmeringsafspraken stellen wij kaders waarin wij de opwek van windenergie waarborgen in de gebieden waar wij dat willen, dus met deze afspraken zorgen wij ervoor dat rond Mastenbroek en Zwartsluis geen windmolens komen”, legt Diederik Hoekman (PvdA) uit. Juist over dat laatste punt hebben de andere partijen vraagtekens. Hoe zeker is het dat daar daadwerkelijk geen windmolens komen? “Is het hiermee echt afgekaderd dat er buiten ons voorkeursgebied geen windmolens geplaatst kunnen worden?”, vraagt Rudi van Zandwijk (CDA). Wethouder Rietman verzekert: “Er zullen geen windmolens op andere plekken in de gemeente geplaatst worden. Juist daarvoor maken we deze afspraken.”

Kira Fijn (BGZ) spreekt van een provincie met de wind in de rug en een gemeente met de rug tegen de muur. Verder vindt BGZ dat inwoners door middel van een participatieproces betrokken moeten worden bij het vaststellen van de kaders en afspraken, en dat alle omwonenden het eens moeten zijn over het aantal en de hoogte van de molens. Ook de SGP hecht veel waarde aan lokaal eigenaarschap en participatie. “Want dat creëert draagvlak,” meent Alfred Beens. Dit is belangrijk, aangezien omwonenden al eerder zorgen hebben geuit over de hoogte en geluidsoverlast van de windmolens, vertelt Beens. De CU maakt zich vooral zorgen over hoe het in het gebied wordt beleefd. Wethouder Rietman verzekert dat er weinig paniek zal uitbreken. “Ze hebben het zien aankomen. Het gaat nu alleen om een verhoging van 50 GWh naar 60 GWh.”

VVD is het niet eens

De VVD laat als enigste partij duidelijk weten het oneens te zijn met het voorstel. “Het vervuilt de horizon.” John Smits denkt dat de verhoging er met name voor zal zorgen dat er hogere windmolens geplaatst zullen worden en daar zit de VVD niet op te wachten. Toch werd het besluit even later unaniem aangenomen. “Wij zijn het oneens, maar je bent als gemeente sterker als je eensgezind bent, dus stemmen wij alsnog in met het voorstel.”

Over de participatie komt de gemeenteraad later weer te spreken. Net als over het onderwerp bevoegd gezag, waar meerdere partijen aandacht voor hadden tijdens de vergadering. Er moet nog veel worden uitgekristalliseerd. Zeker is in ieder geval dat er in Zwartewaterland 60 GWh moet worden opgewekt in 2030 en de windmolens die daarvoor moeten zorgen komen nabij Holten-Genne.

Foto: auteur Skitterphoto